Kaikaku a Kaizen: Porównanie dwóch zupełnie różnych (na pierwszy rzut oka) zasad Lean.
Metody Lean Production znane są nam od dawna i często już o nich mówiliśmy. Nie dziwi nas jednak fakt, że tak bogaty system szczupłej produkcji posiada jeszcze wiele „nieodkrytych lądów”, które warto poznać. Pomoże w tym niniejsze opracowanie, w którym zajmiemy się koncepcją Kaikaku, często nazywaną przeciwieństwem Kaizen. Pojęcie Kaizen, często stosowane w zarządzaniu Lean, składa się z dwóch japońskich słów: „Kai”, czyli zmiany, oraz „Zen”, co znaczy mniej więcej „ku lepszemu”. Podstawowym założeniem Kaizen jest zatem optymalizacja. Szkopuł tkwi jednak w tym, że proces optymalizacji nigdy nie kończy się Kaizen, co zdradza już wiele o drugiej metodzie – Kaikaku.
Od Kaizen do zasady ciągłego doskonalenia procesu
W kontekście Lean często mówimy o Kaizen. Ważne jest, abyśmy wprowadzili pewne rozróżnienie: W japońskiej kulturze Kaizen jest obecny w wielu obszarach i stanowi przedmiot licznych dyskursów. Mało jest pojęć, które są tak często używane jak właśnie Kaizen. Powód jest jasny i wynika z mentalności Japończyków: Wyróżnia ich wiara w przyszłość oraz takie cechy jak wytrwałość i pracowitość. Kaizen stosowany w produkcji nazywany jest metodą ciągłego doskonalenia procesu. Ta koncepcja jest działaniem, które realizowane jest przez całą załogę zakładu. To właśnie pracownicy produkcyjni pracują dzień w dzień w Gemba – miejscu, gdzie wytwarzane są wartości dodane.
Zadaniem kadry kierowniczej są regularne wizyty w Gemba, tzw. Gemba Walks, aby naocznie przekonać się o tym, co dzieje się na produkcji. Idei Kaizen, która realizowana jest poprzez ciągłe doskonalenia, nie można narzucić z góry. Tę koncepcję trzeba wdrażać w praktyce, każdego dnia na nowo. W ten sposób powstaje kultura reagowania na błędy, która pozwala na dokładną obserwację własnego postępowania i ciągłą poprawę. O jej sukcesie decydują odpowiednie środki pomocnicze i wyraźnie określone zasady.
Kaikaku vs. Kaizen/ciągłe doskonalenie procesu?
Wprawdzie metoda wdrażania działań naprawczych małymi krokami jest uzasadniona, nie zawsze się sprawdza i nie zawsze przynosi oczekiwane efekty. Filozofia Lean posiada jednak dużo innych metod i możliwości, które pomogą przy rozwiązywaniu problemów. Jedną z nich jest koncepcja Kaikaku: To japońskie słowo w tłumaczeniu na polski oznacza „radykalną zmianę” lub „reformę”. W warstwie językowej widać wyraźną różnicę między dwoma ideami. Cechą Kaikaku nie jest ciągłość ani niekończący się proces, lecz działanie w określony czasie, które informuje o nagłej zmianie podejścia. Z tego powodu ta metoda nazywana jest również „gwałtownym Kaizenem”.
Kaikaku i Kaizen/ciągłe doskonalenie nie są „rywalami” – wręcz przeciwnie.
Typowymi przykładami Kaikaku są wszelkie projekty innowacyjne, np. reorganizacja systemów produkcyjnych, które zarządzane są przez kadrę kierowniczą. Nie jest prawdą, że obie te metody są dla siebie „rywalami” – wręcz przeciwnie. Zasada Kaikaku stosowana jest po to, aby przygotować grunt pod Kaizen w postaci ciągłego doskonalenia. Takim przykładem może być wdrożenie linii w kształcie litery U wykonanej za pomocą naszego systemu profili rurowych D30. Zmiana metod pracy nie byłaby możliwa, gdyby od podszewki nie zmieniono również procesu montażowego. W takiej sytuacji pracownicy zostaną upoważnieni do realizacji we własnym zakresie idei ciągłego doskonalenia w późniejszym terminie, po wdrożeniu nowych metod w wyznaczonym przez przełożonych czasie.
Interesują Cię ciekawe historyjki i nowości świata Lean Production? W takim razie mamy coś dla Ciebie: po prostu zapisz się do blogowego newslettera item poprzez pole w prawym górnym rogu i bądź zawsze na bieżąco!
