Architektura w zgodzie ze zrównoważonym rozwojem Inteligentne dopasowanie zasobów

Jednym z najważniejszych społecznych zadań jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak rozwiązać problem stale rosnącego braku mieszkań. 

W tym wyzwaniu należy uwzględnić również aspekty ekologiczne. Według różnych publikacji i badań sektor budownictwa nie spełnia dotychczas wyznaczonych celów środowiskowych i klimatycznych. Już istniejące budynki mają decydujące znaczenie dla ochrony klimatu, co nazywane jest również przełomem budowlanym: „Utrzymanie, dalszy rozwój, modernizacja oraz zmiana użytkowania istniejących budynków muszą stać się priorytetami, aby uniknąć wysokiego zużycia energii, zasobów i materiałów związanych z budową nowych obiektów.”

Ten ruch bliski jest również dwóm architektom, Thorstenowi Pofahlowi i Timowi Panzerowi. Obaj są członkami zespołu w biurze architektonicznym Demo Working Group. Ich zdaniem od dawna wiadomo, że przyszłość architektury to praca nad już istniejącymi budynkami i pomieszczeniami, które należy utrzymać, zwiększyć lub przekształcić. Dlatego wszystkie projekty Demo Working Group łączy jedno – architektura zgodna ze zrównoważonym rozwojem. W tym kontekście należy rozpatrywać również dostosowanie 4-pokojowego mieszkania do dzisiejszych wymogów: „Podstawowy zamysł polegał na tym, aby każde dwa pokoje, które nie są w pełni wykorzystywane, połączyć w jedno pomieszczenie”, wyjaśnia Tim Panzer. W tym projekcie użyto – oprócz techniki profilowej i akcesoriów – również systemu szyn C item.

Rozwój architektury – wspólnie na rzecz klimatu

Firma Demo Working Group powstała w 2019 roku, gdy swoje siły połączyli ze sobą Thorsten Pofahl, Tim Panzer, Matthias Hoffmann i Wiebke Schlüter. W swoim biurze w Kolonii zespół, który zrezygnował z hierarchicznej organizacji pracy, tworzy innowacyjne projekty w Nadrenii Północnej-Westfalii, Berlinie i Hamburgu. Wiele z nich to kontynuacja projektów zgłoszonych do konkursów architektonicznych – w najróżniejszych skalach, kontekstach i typizacjach. Zespół Demo Working Group równie chętnie pracuje z prywatnymi inwestorami. „W przypadku projektów dotyczących budowy nowego budynku bardzo dużą wagę przywiązujemy do tego, aby dzięki programowym, strukturalnym i typologicznym założeniom były zgodne z wytycznymi dotyczącymi wydajności i budownictwem przyjaznym dla klimatu”, dodaje Thorsten Pofahl.

Demo Working Group została w 2022 roku wyróżniona nagrodą kraju związkowego Nadrenii Północnej-Westfalii w kategorii „Sztuka budowlana” za wspieranie młodych artystów.

Długowieczność, a także możliwości modernizacji i zmiany użytkowania są od początku wpisane w strukturę nowych budynków. Członkowie zespoli poznali i zaprzyjaźnili się w ramach swojej działalności naukowej, którą kontynuują do teraz. Aktualnie swoją wiedzą dzielą się w Instytucie Technologii w Karlsruhe (KIT, Karlsruher Institut für Technologie), na Uniwersytecie Technicznym w Akwizgranie (RWTH Aachen), w Münster School of Architecture oraz w Peter Behrens School of Arts przy Szkole Wyższej w Düsseldorfie. Demo Working Group została w 2022 roku wyróżniona nagrodą kraju związkowego Nadrenii Północnej-Westfalii w kategorii „Sztuka budowlana” za wspieranie młodych artystów.”

Przykład architektury zgodnej ze zrównoważonym rozwojem: przekształcenie już istniejącej przestrzeni mieszkalnej

Rezyliencja architektoniczna możliwa jest pod kątem strukturalnym nie tylko w nowym budownictwie, lecz również w budynkach już istniejących. Na tym aspekcie skupia się Tim Panzer: „Wielkie budownictwo z lat 70 i 80 ze względu na swoją główną strukturę też ma tę właściwość. Tutaj trzeba skupić się na podstawowej strukturze budowlanej.” Wówczas można przeobrazić już istniejące pomieszczenia i dopasować je do aktualnych potrzeb mieszkaniowych. Tak też jest w przypadku modernizacji wspomnianego już 4-pokojowego mieszkania. Znajduje się ono w bloku z wielkiej płyty wybudowanym w 1971 roku i mieszczącym łącznie 360 mieszkań. Powierzchnia mieszkania wynosi 82 m².

W Niemczech na jedną osobę przypada średnio 47,5 m² powierzchni. Pomimo powszechnego już przekonania, że zmniejszenie powierzchni mieszkaniowej jest kluczem do przełomu mieszkaniowego, ta wartość stale rośnie.

Ze swoją typową betonową strukturą oraz dobrze rozplanowanymi, choć małymi pomieszczeniami, to mieszkanie w pełni zaspokajało potrzeby rodzin w tamtych czasach. „Z dzisiejszej perspektywy są one zdecydowanie za małe. W Niemczech na jedną osobę przypada aktualnie średnio 47,5 m² powierzchni. Pomimo powszechnego już przekonania, że zmniejszenie powierzchni mieszkaniowej jest kluczem do przełomu mieszkaniowego, ta wartość stale rośnie, mówi Thorsten Pofahl. Dlatego celem projektu była próba dopasowania mieszkania do aktualnych potrzeb w oparciu o koncepcję architektury zgodnej ze zrównoważonym rozwojem, a także subtelne zakwestionowanie obowiązujących dzisiaj standardów.

Wszechstronny system ścian przesuwnych umożliwia różne konfiguracje pomieszczeń

To mieszkanie zostało wybudowane tzw. zamkniętym systemem, czyli kilka ścian nośnych umieszczonych jest równolegle względem siebie. To daje większą liczbę pomieszczeń o takich samych warunkach. Zamknięty system budownictwa płytowego oparty jest na dwóch osiach: przy jednej leżą prywatne pokoje, przy drugiej pozostałe pomieszczenia mieszkalne. Podczas gdy podstawowy układ nie został zmieniony, wszystkie ściany działowe między pokojem dziennym, kuchnią, jadalnią i korytarzem, a także toaletą dla gości, zostały usunięte. Wszelkie ściany, które ze względów statycznych nie były bezwarunkowo konieczne, zostały zastąpione ścianami przesuwnymi. Użyto do tego systemu szyn C. Mowa o specjalnych prowadnicach rolkowych, które nadają się m.in. do montażu drzwi podnoszonych i przesuwnych.

Przy suficie i na podłodze zamontowano płaskie profile, które pełnią funkcję mocowania dla profili C i prowadnicy dla elementów ściennych.

„Przy suficie i na podłodze zamontowano płaskie profile, które pełnią funkcję mocowania dla profili C i prowadnicy dla elementów ściennych”, wyjaśnia Tim Panzer. Ta podstawowa konstrukcja nadaje się do montażu każdej innej ściany bez konieczności rozbierania okładzin sufitowych lub podłogowych. Drzwi przesuwne można częściowo lub w całości wyjąć. Wszystkie skrzydła drzwi wykonane są z profili serii 5, które przykryte są aluminiowymi płytami kompozytowymi. Boczne krawędzie skrzydeł drzwiowych wykonane są z profili maskujących do uchwytu 6, które przykrywają powierzchnie tnące płyt.

Znacznie więcej przestrzeni i swobody w codziennym życiu rodzinnym

Otwarty układ pozwala na tworzenie różnych wariantów przestrzeni mieszkalnej. Pokoje dziecięce można np. rozszerzyć do korytarza – z nich można rzucić okiem do przedpokoju i na odwrót. Ta prosta modyfikacja sprawia, że mieszkanie wydaje się znacznie większe niż jest w rzeczywistości. Domownicy mają również możliwość swobodnego kształtowania przestrzeni: „Na wypadek, gdyby niektórzy z nich w późniejszych etapach życia potrzebowali dla siebie miejsca odosobnienia, np. nastolatki, zaprojektowaliśmy system tak, aby można go było w znacznym stopniu zmieniać. Cały system można zdemontować i przechować. Tutaj przydała nam się budowa modułowa produktów item”, podkreśla Thorsten Pofahl. Kolejną funkcję drzwi przesuwnych widać na przykładzie łazienki: teraz można ją odpowiednio dopasować w zależności od różnych potrzeb w ciągu dnia.

W Niemczech w przypadku 4-osobowych rodzin z łazienki korzysta się w ciągu dnia średnio 30 minut. Dlatego w tej sytuacji można ją wykorzystać również do innych celów.

W godzinach zwiększonego użytkowania łazienki, np. rano, ścianę można przesunąć, aby zmieściło się w niej więcej osób. Później otwarta ściana przesuwna i umieszczenie w łazience pralki zmienia to pomieszczenie w pralnię. Ta koncepcja uwzględnia przepaść, jaka powstaje między nakładami potrzebnymi do zaaranżowania łazienki, a jej konkretnym użytkowaniem: „W Niemczech w przypadku 4-osobowych rodzin z łazienki korzysta się w ciągu dnia średnio 30 minut. Dlatego w tej sytuacji można ją wykorzystać również do innych celów”, dodaje Thorsten Pofahl. Architektura zgodna ze zrównoważonym rozwojem otwiera tutaj nowe perspektywy.

Jedna zasada, wiele możliwości zastosowania

Nie tylko system ścian przesuwnych, który obejmuje również garderobę, wykonany jest z modułowych produktów item. Dotyczy to prawie wszystkich sprzętów AGD (zamontowanych na stałe), które zostały ujęte w tym projekcie modernizacji, realizowanym w Kolonii, w dzielnicy Köln-Poll. Do budowy szafki w łazience wykorzystano profile serii 5 i 8, które zostały obudowane lustrami. „Tutaj mamy do czynienia raczej ze zwykłym meblem niż klasyczną ścianą z przyłączami. Zamontowany tu element przesuwny wyposażony jest w różnego rodzaju jednostki łożyskowe”, tłumaczy Thorsten Pofahl. Nie widać ich tak wyraźnie, jak jest to w przypadku systemu szyn C. Można się ich jedynie domyślać.

Aneks kuchenny chcieliśmy wykonać bez klasycznego cokołu: zbudowany jest z profili serii 6 item z kratownicą.

Centralny pion instalacyjny w pokoju dziennym wykonany jest z profili serii 5, które są przykryte walcowaną blachą perforowaną. Pierwotnie pion zasilał zdemontowaną toaletę, teraz mieści się w nim duży kaloryfer. W kuchni także widać typowe dla produktów item wzornictwo: „Aneks kuchenny chcieliśmy wykonać bez klasycznego cokołu: zbudowany jest z profili serii 6 item z kratownicą. Ta zabudowa jest w odniesieniu do kuchni trochę nietypowa”, dodaje Thorsten Pofahl. Lampa łazienkowa montowana jest bezpośrednio na powierzchni lustra. Do jej montażu użyto zestawu oświetleniowego LED E. Regał wykonano z profili półkowych 8 320.

Technika profilowa – materiał zrównoważonej architektury

Architektki i architekci z zespołu Demo Working Group znają profile item ze swojej działalności naukowej i dydaktycznej. Od jakiegoś czasu używają ich również do budowy mebli do swojego biura. W ramach tej pracy zaprojektowali system stołowy oparty na produktach item, który posłużył jako punkt wyjścia do serii wyposażenia obejmującej lampę biurową i regały. „Wtedy zrozumieliśmy, że za pomocą bardziej zaawansowanych produktów systemu modułowego możemy realizować bardziej złożone zadania”, podkreśla pan Thorsten. Dlatego prawie wszystkie zabudowy projektu w Köln-Poll zostały wykonane za pomocą komponentów item.

W produktach item cenimy ich precyzyjne wykonanie i wysoką jakość. Produkty item można z powodzeniem używać do budowy mebli i ich modyfikacji.

Dla tych kreatywnych architektów najważniejszą zaletą systemu item jest wszechstronność. Dzięki temu możliwe jest bardzo precyzyjne projektowanie. Do tego należy wymienić również właściwości samych materiałów: „Zasadniczo profile charakteryzują się bardzo dużą wytrzymałością. Do każdego zastosowania można znaleźć odpowiedni profil: dostępne są profile, do produkcji których użyto mniej materiałów, oraz takie, do których więcej i które w związku z tym mają większą wytrzymałość. W produktach item cenimy ich precyzyjne wykonanie i wysoką jakość. Produkty item można z powodzeniem używać do budowy mebli i ich modyfikacji.” Ważną rolę odgrywa tutaj filozofia designu item, która oparta jest na harmonii między wyglądem a funkcjonalnością: „Bardzo nam się podoba, że z zasady projektowania łączników item powstała indywidualna estetyka. Nawet jeśli istnieje możliwość niewidocznego wykonania połączeń, w naszych rozwiązaniach chętnie podkreślamy je jako część systemu i pokazujemy ich rozpoznawalność”, dodaje Tim Panzer.

Wielki potencjał na potrzeby przyszłych projektów

Produkty item były dotychczas używane do budowy mebli i projektów modernizacyjnych. Teraz architekci Demo Working Group sprawdzają, czy nadadzą się również do wykonywania fasad i konstrukcji nośnych. Jeśli tak, można ich ewentualnie użyć do modernizacji domu przysłupowego w Bergisches Land. „Kolejną zaletą jest łatwy montaż. Do tego nie potrzeba żadnych specjalistów”, dodaje Thorsten Pofahl. Dzięki temu inwestorzy po otrzymaniu schematu montażowego mogliby zamówić zestaw w sklepie internetowym item i samodzielnie wykonać konstrukcje, gdy tymczasem zespół Demo Working Group towarzyszyłby im w procesie realizacji i wspierał.

Na targach ART COLOGNE 2021 udostępniliśmy własne biuro zaprzyjaźnionym artystom. Do budowy mebli wystawienniczych udało się wykorzystać profile ze stołów i regałów.

Zespół ceni sobie właściwości produktów item, które pozwalają na przebudowę, demontaż i ponowny montaż konstrukcji, co zresztą mieli okazję już wykorzystać. Na targach ART COLOGNE 2021 udostępniliśmy własne biuro zaprzyjaźnionym artystom i do budowy mebli wystawienniczych wykorzystaliśmy profile ze stołów i regałów. „Temat ponownego wykorzystania w odniesieniu do produktów item bardzo nas interesuje. To, czy dany wyrób jest zrównoważony, nie zależy tylko od tego, z jakiego materiału jest wykonany. Kolejny czynnik to możliwość wykorzystania go do innych projektów”, podsumowuje Thorsten Pofahl.

Chcesz być regularnie informowany o możliwościach zastosowania produktów item? W takim razie mamy coś w sam raz dla Ciebie: wystarczy zasubskrybować blog item za pomocą pola w prawym górnym rogu!