ESD: strefa EPA – krótkie wyjaśnienie

Szkody spowodowane przez wyładowania elektrostatyczne mogą mieć dla firm poważne konsekwencje finansowe. Dowiedz się na przykładzie ESD EPA, jak najlepiej uchronić się przed takim zagrożeniem. 

ESD to „niewidoczne zagrożenie“. A co to właściwe oznacza? Wyobraź sobie następującą sytuację: w jakimś zakładzie pakowany jest elektroniczny podzespół. Klient montuje go w urządzeniu sterującym. A osiem miesięcy później: ten sam podzespół ulega awarii w krytycznym momencie procesu produkcyjnego. Produkcja zostaje wstrzymana na osiem godzin. Klient jest bardzo zdenerwowany i domaga się rekompensaty. W wyniku tego zdarzenia firma doznaje szkody finansowej, tracąc dodatkowo zaufanie klienta. Co się właściwie wydarzyło? W trakcie pakowania doszło do wyładowania elektrostatycznego (ang.: electrostatic discharge = ESD). Mamy tutaj do czynienia z codziennym zjawiskiem fizycznym: pomiędzy dwoma przedmiotami o różnym potencjale elektrycznym doszło do niekontrolowanego wyrównania ładunków.

Pracownicy zajmujący się pakowaniem niczego nie zauważyli. Człowiek odczuwa wyładowania elektrostatyczne dopiero powyżej 3000 V. Na pewno znasz to zjawisko, gdy np. boleśnie „kopnie” cię klamka przy dotknięciu. Nawet bardzo niskie wartości napięcia powyżej 30 V mogą powodować szkody. Zwykle powstaje niewidoczne uszkodzenie wstępne, które dopiero w trakcie eksploatacji nieoczekiwanie spowoduje uszkodzenie lub awarię podzespołu. Zapobieganie tego rodzaju sytuacjom jest zadaniem ochrony przed ESD. Najważniejszym elementem tej koncepcji jest tzw. strefa EPA (Electrostatic Protected Area). Utwórz strefę EPA i skutecznie zabezpiecz się przed szkodami spowodowanymi wyładowaniami elektrostatycznymi: z przyjemnością wesprzemy Cię przy tym naszymi antystatycznymi produktami i naszym rozległym know-how.

Czym jest ESD EPA? Plus: dojścia i optymalny sposób postępowania

ESD EPA możliwe są w różnych wariantach: mogą obejmować jedno pojedyncze stanowisko pracy, określony obszar a nawet cały budynek. Stanowią wyraźnie odgrodzoną, chronioną przestrzeń. Tylko w ESD EPA wolno obrabiać elementy czułe na wyładowania elektrostatyczne (= ESDS). W tych strefach obowiązują restrykcyjne ograniczenia dostępu. Do tych stref dostęp ma wyłącznie przeszkolony personel, który prawidłowo stosuje odzież antystatyczną. Wyposażenie ochronne obejmuje antystatyczny fartuch roboczy, specjalne obuwie antystatyczne, często również opaskę antystatyczną. Istnieje szereg czynników, które pogarszają właściwości antystatyczne wyposażenia chroniącego przed ESD: uszkodzenie, zanieczyszczenie, zużycie i nieprawidłowe użytkowanie. Przynajmniej raz dziennie przed wejściem do EPA należy sprawdzać wyposażenie ochronne oraz stopień naelektryzowania personelu. Systemy kontroli dostępu łączą kontrolę w postaci bramek uchylnych lub obrotowych z dojściem do EPA. W ten sposób zapobiegniesz wejściu do EPA osób nieupoważnionych lub niewystarczająco zabezpieczonych.

Z reguły podzespoły chronione są przez opakowania i pojemniki. Ich obsługa dozwolona jest wyłącznie w strefie EPA.

Niezabezpieczone obszary (Unprotected Area = UPA) są przeciwieństwem ESD EPA. Tutaj nie ma konieczności przestrzegania surowych wymogów obowiązujących w ESD EPA. Oddzielenie obu obszarów jest wyjątkowo ważne. Do tego celu służą w przypadku większych stref EPA odpowiednie taśmy ostrzegawcze lub kolorowe płytki podłogowe. Uzupełniająco można użyć również barierek ze słupkami i taśmami. Przerwy w barierkach stanowią strefę wejścia do strefy EPA oraz wyjścia z niej i powinny być oznakowane tablicami ostrzegawczymi. Do strefy nie wolno wnosić ani z niej wynosić niezabezpieczonych podzespołów czułych na wyładowania elektrostatyczne. Z reguły podzespoły chronione są przez opakowania i pojemniki. Ich obsługa dozwolona jest wyłącznie w strefie EPA. Optymalny sposób postępowania w obrębie ESD EPA opiera się przede wszystkim na dwóch wymogach: prawidłowym stosowaniu wyposażenia ochronnego i znajomości zasad postępowania.

Znaczenie podłogi w ESD EPA

Zasadniczo w obrębie strefy EPA podłoga powinna być zdolna do odprowadzania ładunków elektrostatycznych. Dodatkowo podłoga połączona jest z ziemią w wystarczającej liczbie miejsc. W ten sposób w każdym miejscu podłogi zapewniona jest wystarczająca oporność upływowa. W przypadku mniejszych stref wystarczy użycie ułożonych obok siebie mat w postaci nałożonej na podłoże okładziny. Większe obszary należy w całości wyłożyć okładziną podłogową odprowadzającą ładunki. Do czyszczenia podłóg antystatycznych używaj wyłącznie specjalnych, przeznaczonych do tego środków czyszczących, które zachowają zdolność powierzchni do odprowadzania ładunków elektrostatycznych. Tylko w ten sposób można odprowadzić ładunki elektrostatyczne powstające na ciele natychmiast do podłoża. Obuwie antystatyczne, które noszą pracownicy, ma odpowiednią oporność czynną i zapewnia styczność z podłożem.

Optymalny stół roboczy do ochrony przed ESD

Nie ma znaczenia, czy strefa EPA jest duża czy mała i obejmuje tylko jeden stół: stół roboczy z wyposażeniem antystatycznym z blatem stołu o odpowiedniej przewodności objętościowej to jej nieodzowny element. Skonfiguruj swój antystatyczny stół za pomocą naszego bezpłatnego konfiguratora stanowisk pracy: wyjątkową opcją programu jest indywidualne określenie i wizualizacja strefy EPA. Podkładki stołowe w wersji ESD są tylko jedną z wielu opcji, gdy podzespoły obrabiane są na małym obszarze. Dodatkowo pracownicy mają do dyspozycji opaskę antystatyczną. Zasadniczo należy wszystkie elementy antystatyczne uziemić za pośrednictwem ramy stołu. Służą do tego celu różne rozwiązania: oddzielnie poprowadzony przewód uziemiający, uziemienie ochronne instalacji elektrycznej lub system do wyrównywania potencjałów elektrycznych. Wykonywane czynności warunkują stosowanie na stole dodatkowych środków i rozwiązań antystatycznych: jeśli istnieje konieczność używania narzędzi, dozwolone są wyłącznie narzędzia w wersji ESD. Te natomiast wymagają użycia antystatycznego uchwytu do narzędzi. Gdy odległość do czułego podzespołu jest mniejsza niż 30 cm, narzędzia, uchwyty do narzędzi i pojemniki chwytakowe muszą mieć zdolność do odprowadzania ładunków elektrostatycznych. Przy wyborze ruchomych elementów należy zwrócić uwagę na ich wysoką jakość. Wskutek tarcia bardzo szybko dochodzi bowiem do powstania wyładowań elektrostatycznych. Przegub uchwytów do narzędzi nie powinien mieć właściwości izolujących. Dlatego wszystkie ramiona przegubowe wchodzące w skład naszego modułowego systemu stanowisk pracy item wyposażone są w metalowy punkt kontaktowy.

Razem z naszymi antystatycznymi stołami roboczymi otrzymasz również specjalny protokół ESD, który potwierdza, że dany stół został sprawdzony we wszystkich miejscach pomiarowych ESD.

W odniesieniu do bezpieczeństwa stołów antystatycznych decydujące znaczenie ma międzynarodowa norma IEC 61340. W niej określone są dopuszczalne wartości oporności upływowej i powierzchniowej. Wszystkie powierzchnie robocze i półki mają wyjątkowe znaczenie: stanowią minimalny wymóg i muszą spełnić wytyczne dotyczące maksymalnego oporu. Dzięki temu potencjalne wyładowania nie są odprowadzane zbyt gwałtownie, powodując uszkodzenia. Dla każdego antystatycznego stołu roboczego zażądaj od producenta kontroli bezpieczeństwa pod kątem ESD. Ten aspekt często traktowany jest po macoszemu. Razem z naszymi antystatycznymi stołami roboczymi otrzymasz również specjalny protokół ESD:

• Potwierdzenie, że Twój stół został sprawdzony we wszystkich miejscach pomiarowych ESD.
• Miejsca standardowe: Antystatyczny blat stołu i półki
• Miejsca dodatkowe: Ustalane indywidualnie wspólnie z klientem

W ten sposób zapewniamy, że otrzymasz prawidłowo wykonany stół o prawidłowych wartościach oporności upływowej. W rzeczywistym miejscu użytkowania wyrobu program kontrolny określony w normie IEC 61340 przewiduje wstępną, a następnie cykliczną kontrolę przeprowadzaną lub zlecaną przez użytkownika. Niewidoczne gołym okiem, ale niebezpieczne: niewłaściwy sposób czyszczenia lub jego brak ma negatywny wpływ na zdolność do odprowadzania ładunków elektrostatycznych.

Krzesła robocze i dodatkowe środki produkcji stosowane w strefie EPA

Jakość krzeseł roboczych ma decydujące znaczenie dla zdrowia pracowników. Krzesła robocze stosowane w strefach EPA znajdują się blisko samego procesu i mają duże znaczenie dla bezpieczeństwa. Wybieraj krzesła, które są nie tylko ergonomiczne, lecz również antystatyczne. Nasze krzesła robocze bezpieczne pod kątem ESD spełniają oba te kryteria. Pracownicy mogą dopasować krzesło pod siebie, spełniając jednocześnie wymogi dla strefy EPA. Podnóżek odprowadzający ładunki elektrostatyczne to odciążenie zwłaszcza dla osób o niskim wzroście.

Bezpieczna integracja ESD EPA i intralogistyki to wyjątkowe wyzwanie: tutaj nie sposób zapobiec ruchom i tarciu. Rolki i boczne prowadnice listwy rolkowej, a także skrzynki transportowe skrywają wyjątkowo wysokie zagrożenie powstania wyładowań elektrostatycznych. Duże ryzyko stanowią również wózki transportowe i przenośniki taśmowe. My znamy wyzwania czyhające w procesach intralogistycznych i oferujemy Ci skuteczne rozwiązania. Postaw na nasze bezpieczne pod kątem ESD listwy rolkowe, wózki transportowe i przenośniki taśmowe. Wyjątkowo praktyczny: w naszym bezpłatnym programie item Engineeringtool możesz zaprojektować online całe odcinki transportowe.

My znamy wyzwania czyhające w procesach intralogistycznych i oferujemy Ci skuteczne rozwiązania: postaw na nasze bezpieczne pod kątem ESD listwy rolkowe, wózki transportowe i przenośniki taśmowe.

Regularne pomiary są ważne zwłaszcza w przypadku wózków transportowych: zabrudzenia mogą dość szybko pogorszyć zdolność antystatycznych rolek do odprowadzania ładunków elektrostatycznych. Wpływy eksploatacyjne i ruch w znacznym stopniu obciążają rolki. Zadbaj tutaj o regularne przeprowadzanie pomiarów. Wyposaż wózki transportowe dodatkowo w łańcuchy ESD. Łańcuch ESD ze stali szlachetnej odprowadza ładunki elektrostatyczne dzięki stałej styczności z antystatycznym podłożem. Sam widzisz, że w strefie EPA trzeba pamiętać o wielu aspektach. Zaliczają się do nich również klimatyzacja i jonizacja. W bezpłatnym przewodniku o ESD EPA znajdziesz wszelkie szczegółowe informacje na ten temat.

Wyposażenie stanowisk pracy czy procesy intralogistyczne: dzięki swojej modułowej budowie nasze wyroby pozwalają na wykorzystanie ich zalet zgodnie z indywidualnymi wytycznymi. Nie sprawimy wprawdzie, że niewidoczne zagrożenie stanie się widoczne (wówczas byłoby już za późno), ale możemy zapewnić coś znacznie lepszego: możliwie najskuteczniejszą eliminację ryzyka spowodowanego ESD. A dzięki naszym narzędziom online możesz zobaczyć swój system jeszcze na etapie projektowania – w szczegółowy sposób w widoku 3D wraz z kompletną dokumentacją.

Interesujesz się zastosowaniem i rozwiązaniami ochrony przed ESD? W takim razie mamy coś dla Ciebie: Zapisz się do blogowego newslettera item, wykorzystując do tego baner w prawym górnym rogu!